Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Olsztynie

POSTANOWIENIE

Dnia 1 kwietnia 2014 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie XI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Nidzicy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Elżbieta Gembicka
Protokolant:	Sekretarka Katarzyna Cycen

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2014 r.

sprawy z wniosku M. G. (1), J. G. (1)

z udziałem Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O.

o zasiedzenie

postanawia:

I. stwierdzić, że M. G. (1)córka J.i I.i J. G. (1)syn M.i I.nabyli przez zasiedzenie na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej z dniem 01 lipca 2012 roku własność zabudowanej budynkiem mieszkalnym nieruchomości o powierzchni 1300 ha położonej w B.gmina J.dla której to nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Olsztynie XIV Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych z siedzibą w (...) prowadzona jest księga wieczysta (...)zapisana na właściciela Skarb Państwa – Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa,

II. koszty postępowania strony ponoszą we własnym zakresie.

Sygn. akt XI Ns 339/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy M. G. (1) i J. G. (1) wnieśli o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie w dniu 01 lipca 2012 r. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej własności nieruchomości – działki nr (...) o powierzchni 0,1206 ha położonej w miejscowości B., gm. J., dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Olsztynie – XIV Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w N. księga wieczysta o nr (...). Wnioskodawcy sprecyzowali następnie wniosek wskazując, iż dotyczy on w rzeczywistości zasiedzenia działki nr (...) o powierzchni 0,13 ha położonej w miejscowości B., gm. J. wraz z usytuowanym na tej działce domem mieszkalnym.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wnioskodawcy wskazali, że w 1982 r. rodzice J. M. i I. G. nieformalnie nabyli przedmiotową działkę od S. i G. M. i w tym samym roku weszli w jej posiadanie samoistne, a także po uprzednim uzyskaniu w czerwcu 1982 r. pozwolenia na budowę rozpoczęli budowę swojego domu rodzinnego, burząc jednocześnie stary dom poprzedników. W dniu 25 października 1990 r. M. i I. G. przekazali własne gospodarstwo rolne wnioskodawcom M. i J. G. (1) i w tej dacie małżonkowie G. weszli w posiadanie samoistne przedmiotowej nieruchomości

Uczestnik Agencja Nieruchomości Rolnych w W.Oddział Terenowy w O. wniósł o rozstrzygnięcie sprawy zgodnie ze stanem faktycznym i prawnym, wskazując jednocześnie, że nieruchomość o zasiedzenie której wystąpili wnioskodawcy nie znajduje się w zasobie własności rolnej Skarbu Państw, a w obrębie miejscowości B.nie ma działki o numerze (...). Z ostrożności procesowej uczestnik ustosunkował się co do możliwości zasiedzenia przez wnioskodawców działki nr (...)podnosząc przy tym, że ojciec wnioskodawców uzyskał zezwolenie na budowę domu jednorodzinnego na działce nr (...), nie zaś na działkach nr (...)czy (...), a nieformalna umowa przekazania działki, na zawarcie której powołują się wnioskodawcy, dotyczyć mogła jedynie nieruchomości budynkowej, albowiem nieruchomość gruntowa przekazana została wcześniej przez S.i G. M.na rzecz Skarbu Państwa.

Sąd ustalił co następuje:

W Sądzie Rejonowym w Olsztynie w XIV Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych z siedzibą w (...) prowadzona jest księga wieczysta nr (...)dla zabudowanej domem mieszkalnym nieruchomości rolnej – działki gruntu oznaczonej nr (...), o powierzchni 0,1300 ha położonej w obrębie miejscowości B., gm. J., gdzie w Dziale II jako właściciel wpisana jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Wskazana działka nr (...)stanowiła w przeszłości własność G. M.i S. M.i wchodziła w składa należącego do nich gospodarstwa rolnego. Decyzją Naczelnika Gminy J.z dnia 18 czerwca 1979 r. znak(...)przedmiotowa działka przejęta została nieodpłatnie na rzecz Państwa – dokładanie na rzecz Państwowego Funduszu Ziemi, jako część składowa gospodarstwa rolnego (...), w zamian za przyznanie im prawa do emerytury. W treści przedmiotowej decyzji znalazł się zapis zgodnie z którym z przekazywanego przez małżonków M.gospodarstwa rolnego wyłączone zostały budynki, które stanowiły odrębny od gruntów przedmiot własności, a które usytuowane były na działkach oznaczonych numerami (...)o łączonej powierzchni 0,22 ha. Działka o nr (...)zabudowana była w tym czasie starym budynkiem mieszkalnym należącym do G.i S. M., gdzie wymienieni zamieszkiwali.

Rodzice wnioskodawcy J. M.i I. G.byli właścicielami działki gruntu oznaczonej nr (...) w miejscowości B., gm. J., zbudowanej domem mieszkalnym, oborą i stodoła, która to działka sąsiadowała bezpośrednio z działką oznaczoną nr (...). Wymienieni na początku lat 80-tych zaczęli rozmawiać z małżonkami M.na temat przejęcia zajmowanej przez nich działki nr (...). M.i I. G.chcieli wybudować na tej działce nowy dom, albowiem ich stary budynek mieszkalny, usytuowany na działce nr (...)był za mały, a nie było możliwości jego rozbudowania z uwagi na to, iż stał zbyt blisko drogi. Po śmierci S. M. G. M.wyraziła zgodę na to, aby M.i I. G.przejęli od niej odpłatnie w posiadanie zajmowaną przez nią działkę gruntu nr (...)i wybudowali na niej nowy dom, a co odbyło się po konsultacjach w Gminie - bez podpisania jednak jakiejkolwiek umowy, w tym umowy w formie aktu notarialnego. G. M.otrzymała od małżonków G.pieniądze za przekazanie działki nr (...)i wyjechała na stałe do W., gdzie zamieszkała u swojej córki. Pieniądze na zakupioną działkę pochodziły częściowo z funduszy przekazanych przez rodziców M. G. (1).

Jeszcze w tym samym roku M. i I. G. zaczęli starać się o uzyskanie pozwolenia na budowę nowego domu jednorodzinnego oraz zbiornika na gnojówkę, dokonując wcześniej za zgodą G. M. rozbiórki posadowionego na działce nr (...) jej starego domu mieszkalnego. W maju 1982 r. na wniosek M. G. (2) opracowany został przez (...) Zespół Usług (...) w N. plan realizacyjny i opis zamienny do projektu budowy budynku mieszkalnego i zbiornika podziemnego, który dotyczył działki nr (...).

Decyzją z dnia 02 czerwca 1982 r. nr(...) M. G. (2)otrzymał zgodę Naczelnika Gminy J.na budowę budynku jednorodzinnego wolnostojącego według projektu typowego oraz zbiornika na gnojówkę na działce nr (...)w miejscowości B., gm. J.. W treści przedmiotowej decyzji znalazł się również zapis, że stary budynek usadowiony na tej działce zagraża bezpieczeństwu życia i należy go rozebrać przed rozpoczęciem budowy.

W lipcu 1982 r. J. G. (1), który pozostawał już w związku małżeńskim z M. G. (1), rozpoczął wraz z rodzicami M. i I. G. budowę nowego domu jednorodzinnego, podpiwniczonego i na nowych fundamentach. Przedmiotowy budynek mieszkalny w rzeczywistości wybudowany został na działce nr (...), zamiast na działce nr (...), jak stanowiło pozwolenie na budowę. Działki nr (...) nie były w tamtym czasie wydzielone i stanowiły w rzeczywistości jedno siedlisko. Przed przystąpieniem do budowy nie dokonywano pomiarów obu działek. J. G. (1) i jego ojciec po zakończeniu budowy ogrodzili obie działki, jak również sąsiadującą z nimi działkę nr (...), które to działki traktowali jako jedno gospodarstwo. Pod koniec 1982 r. M. i J. G. (2) oraz M. i I. G. zamieszkali wspólnie w nowowybudowanym domu mieszkalnym na działce nr (...). Na działce nr (...) w tamtym czasie znajdował się ogród oraz pastwisko, natomiast na działce nr (...) znajdował się ogródek i sad. M. G. (2) przez wiele lat opłacał podatek od nieruchomości za całą nieruchomość, obejmującą łącznie 3 działki. Przez wiele lat do przedmiotowych działek nikt nie rościł pretensji i były one użytkowane jako siedlisko.

W dniu 25 października 1990 r. M.i I. G.przekazali umową sporządzoną w formie aktu notarialnego synowi J. G. (1)gospodarstwo rolne o łącznej powierzchni 9,93 ha obejmujące działki oznaczone numerami: (...), (...), (...),(...), (...), (...)i (...) zabudowane domem mieszkalnym, oborą i stodołą oraz działkę nr (...)położone we wsi B., gm. J.. Przekazanie to odbyło się w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. W dacie przekazania gospodarstwa rolnego (...)pozostawał w związku małżeńskim z M. G. (1).

Decyzją Wojewody (...)z dnia 25 listopada 1995 r. znak (...) (...) działka oznaczona numerem (...)w miejscowości B., gm. J., która w tamtym czasie nie miała jeszcze urządzonej księgi wieczystej, przekazana została z Państwowego Funduszu Ziemi na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, na wniosek której dla przedmiotowej nieruchomości założona została następnie księga wieczysta.

Wnioskodawcy M. i J. G. (2) dowiedzieli się o tym, iż nie są właścicielami działki nr (...) w czasie gdy Agencja (...) zaczęła podejmować czynności zmierzające do sprzedaży przedmiotowej działki.

Dowody: wypis i wyrys z operatu ewidencyjnego wraz z wypisem z rejestru budynków (k. 4), akt notarialny przekazania gospodarstwa wolnego (k. 5), plan realizacyjny (k. 5), decyzja o przejęciu gospodarstwa rolnego z dn. 18.06.1979 r. (k. 20), decyzja o przekazaniu nieruchomości Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa (k. 21), protokół zdawczo-odbiorczy (k. 22-25), oświadczenie (k. 26), decyzja o pozwoleniu na budowę (k. 27), plan zagospodarowania działki budowlanej (k. 28), pisma z Agencji Nieruchomości Rolnych (k. 29,31), zeznania świadków: K. G. (k. 40-40v), A. P. (k. 40v), S. N. (k. 46-46v), zeznania wnioskodawców: M. G. (1) (k.46v-47), J. G. (1) (k. 47).

Sąd zważył co następuje:

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie spełnione zostały wszystkie przesłanki pozwalając na stwierdzenie, że wnioskodawcy M. i J. G. (2) nabyli przez zasiedzenie własność zabudowanej budynkiem mieszkalnym nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Olsztynie – XIV Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w N. na Skarb Państwa – Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Stosownie do treści art. 172 kc posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu, jako posiadacz samoistny, chyba za uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zdaniem Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził, iż poprzednicy prawni wnioskodawców M.i J. M.i I. G.w dacie co najmniej 01 lipca 1982 r. weszli w posiadanie samoistne w złej wierze działki gruntu oznaczonej nr(...)położonej w miejscowości B., gm. J.zabudowanej budynkiem mieszkalnym do rozbiórki i w tym czasie rozpoczęli budowę nowego domu mieszkalnego.

M. i I. G. odpłatnie, lecz nieformalnie objęli bowiem we władanie działkę nr (...) od G. M., pozostając w przekonaniu, iż w następstwie tych czynności i po uprzednich konsultacjach z urzędnikami w Gminie J. stali się oni właścicielami spornej działki, którą w dalszym etapie zaczęli zabudowywać domem mieszkalnym, dokonując uprzednio rozbiórki posadowionego na tej działce starego domu S. i G. M. oraz uzyskując pozwolenie na budowę choć w decyzji nie można odczytać numeru działki z uwagi na zniszczenie, to z planu zagospodarowania działki wynika, że usytuowany nowy budynek musiał być na działce nr (...) rodziców wnioskodawcy. W rzeczywistości budowę nowego domu według pozwolenia rozpoczęto na fundamencie domu małżonków M. na działce (...). Po zakończeniu budowy sami wnioskodawcy i ich poprzednicy prawni zamieszkali wspólnie w nowowybudowanym domu, w którym to domu M. i J. G. (2) zamieszkują do chwili obecnej, traktując zarówno samą działkę, jak i usytuowany na niej dom jako swoją własność. Działka nr (...) została bowiem przez nich jeszcze w latach 80-tych ogrodzona, była pielęgnowana i traktowana jako jedno siedlisko łącznie z działkami nr (...).

Okoliczności dotyczące samego wejścia w posiadanie spornej nieruchomości oraz samego posiadania samoistnego i jego czasookresu potwierdzone zostały przede wszystkim w zeznaniach przesłuchanych w charakterze strony wnioskodawców: M. i J. G. (1) oraz w zeznaniach przesłuchanych w charakterze świadków K. G. i A. P., którzy w sposób logiczny, konsekwentny i szczery opisali kiedy i w jakiej sytuacji M. i I. G. weszli w posiadanie spornej nieruchomości – działki nr (...) zajmowanej przez G. M., potwierdzając dodatkowo, iż wymienionej w zamian za przekazanie działki nr (...) zapłacone zostały przez małżonków G. pieniądze, a co wskazuje na zawarcie pomiędzy nią a rodzicami wnioskodawców nieformalnej umowy sprzedaży tejże nieruchomości, a także wskazali kiedy wybudowany został na tej działce dom, kto w nim zamieszkał i kto zamieszkuje w nim do chwili obecnej. Sąd podzielił w pełni zeznania wymienionych osób, uznając, iż są one zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, korespondują ze sobą wzajemnie i wzajemnie się uzupełniają, nie znajdując przy tym żadnych podstaw do pozbawienia ich waloru wiarygodności. Zeznania wnioskodawców oraz powołanych przez nich świadków zgodne są również z dołączonymi do akt sprawy dokumentami w postaci chociażby pozwolenia na budowę domu mieszkalnego i zbiornika uzyskanego w dniu 02 czerwca 1982 r. przez M. G. (2). Sąd podzielił również w całości zeznania przesłuchanego w charakterze świadka S. N. który podobnie jak wnioskodawcy wskazał, kiedy i w jakich okolicznościach ujawnił się fakt, co do nieprawidłowości w zabudowaniu działki nr (...).

W tym stanie rzeczy Sąd nie ma wątpliwości co do tego, że zarówno M. i I. G., jak i ich następcy prawni M. i J. G. (2) byli samoistnymi posiadaczami zabudowanej działki gruntu nr (...), a sami wnioskodawcy są tymi posiadaczami co chwili obecnej. Posiadaczem samoistnym rzeczy jest bowiem ten, kto postępuje z rzeczą jak właściciel, o czym świadczą okoliczności dostrzegalne dla innych osób, wyrażając tym samym wolę wykonywania względem niej prawa własności (wyrok SN z dnia 19 grudnia 2000 r., V CKN 164/00, Lex nr 52668; postanowienie SN z dnia 28 lutego 2002 r., III CKN 891/00, Lex nr 54474). Wnioskodawcy i ich poprzednicy fizycznie posiadali sporną działkę i mieli przy tym wolę władania nieruchomością dla siebie.

W dalszej kolejności wyjaśnić należy, że aby doszło do nabycia rzeczy przez zasiedzenie, posiadanie samoistne musi trwać nieprzerwanie przez określony w ustawie czas, przy czym ciągłość posiadania ma dotyczyć nie w ogóle władztwa faktycznego, lecz władztwa mającego charakter posiadania samoistnego. Do oceny ciągłości posiadania odnoszą się zasady określone w przepisach dotyczących posiadania: w szczególności wyrażone w art. 340 k.c. domniemanie ciągłości posiadania oraz zasada, że przemijająca przeszkoda w wykonywaniu posiadania nie pozbawia go charakteru posiadania ciągłego.

W przedmiotowej sprawie spełniona została również przesłanka posiadania samoistnego nieprzerwanego. W okresie do 01 lipca 1982 r. do dnia 25 października 1990 r. posiadaczami samoistnymi działki nr (...) w miejscowości B., gm. J. byli M. i I. G., a od tej daty, tj. od dnia podpisania umowy przekazania na rzecz ich syna J. G. (1) należącego do rodziców gospodarstwa rolnego do chwili obecnej – J. G. (1), pozostający w związku małżeńskim z M. G. (1).

Odnosząc się z kolei do upływu czasu jako przesłanki zasiedzenia, to art. 172 k.c. przewiduje dla nieruchomości dwudziestoletni i trzydziestoletni termin zasiedzenia, który rozpoczyna swój bieg od dnia objęcia rzeczy w posiadanie samoistne. Terminy te zostały wprowadzone co prawda dopiero przez ustawę z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 z późn. zm.), a poprzednio wynosiły 10 i 20 lat. Jednakże te krótsze terminy stosuje się tylko wówczas, gdy zasiedzenie nastąpiło przed wejściem w życie wyżej wymienionej noweli, tj. przed dniem 1 października 1990 r. (uchwała SN z dnia 10 stycznia 1991 r., III CZP 73/90, OSN 1991, nr 7, poz. 83; postanowienie SN z dnia 2 września 1993 r., II CRN 89/93, Lex nr 110583). W przedmiotowej natomiast sprawie, w związku z tym, że bieg zasiedzenia rozpoczął się, ale nie zakończył przed dniem 01 października 1990 r. mają zastosowanie terminy dwudziestoletni i trzydziestoletni. (art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r.)

W orzecznictwie i piśmiennictwie wątpliwości nie budzi fakt, że nie jest w dobrej wierze posiadacz samoistny, który nabył posiadanie nieruchomości na podstawie umowy mającej na celu przeniesienie własności, zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego; osoba taka bowiem zdaje sobie sprawę z tego, że nie nabywa prawa własności ( uchwała SN z dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 108/91, OSNCP 1992, nr 4, poz. 48).

Przedkładając treść powyższego orzeczenia na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że rodzice wnioskodawców – M. i I. G. wchodząc w posiadanie samoistne działki oznaczonej nr (...) w miejscowości B., gm. J., byli posiadaczami w złej wierze, albowiem wejście w posiadanie tej nieruchomości odbyło się bez zachowania formy aktu notarialnego. Tym samym wnioskodawców obowiązuje trzydziestoletni, nieprzerwany okres posiadania samoistnego spornej nieruchomości pozwalający dopiero na stwierdzenie nabycia własności spornej nieruchomości przez zasiedzenie.

W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie wskazany wyżej trzydziestoletni termin został zachowany. Stosownie bowiem do treści art. 176 kpc do okresu posiadania obecnych posiadaczy samoistnych spornej nieruchomości – M. i J. G. (1) należy doliczyć okres posiadania ich poprzedników – M. i I. G.. Wnioskodawcy udokumentowali bowiem przeniesienie posiadania przedkładając sporządzoną w formie aktu notarialnego umowę przeniesienia gospodarstwa rolnego (...) na J. G. (1), co miało miejsce w dniu 25 października 1990 r. Początek biegu terminu zasiedzenia w przedmiotowej sprawie stanowi dzień 01 lipca 1982 r., kiedy małżonkowie G. rozpoczęli budowę domu mieszkalnego na spornej działce nr (...).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd stwierdził, że M. G. (1), córka J. i I. oraz J. G. (1), syn M. i I. nabyli przez zasiedzenie na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej z dniem 01 lipca 2012 roku własność zabudowanej budynkiem mieszkalnym nieruchomości o powierzchni 0,13 ha położonej w miejscowości B., gm. J. dla której to nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Olsztynie XIV Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych z siedzibą w N. prowadzona jest księga wieczysta (...) zapisana na właściciela Skarb Państwa – Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, o czym orzeczono w punkcie I postanowienia.

W punkcie II postanowienia Sąd na podstawie art. 520 § 1 kpc orzekł, iż strony ponoszą koszty postępowania we własnym zakresie.