Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Olsztynie

UZASADNIENIE

Powód A. O. wystąpił z pozwem o zniesienie jego obowiązku alimentacyjnego wobec byłej żony E. O. , ustalonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 9 maja 2006 r. w sprawie VI RC 1561/04, a zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 października 2006 r. w sprawie sygn. akt I ACa 478/06.

Uzasadniając swoje stanowisko podał, że od czasu ostatniego zasądzenia alimentów na rzecz byłej żony nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej.

Powód po wypadku w listopadzie 2015r przebywa na zwolnieniu lekarskim , nie prowadzi działalności zarobkowej zaś jego jedynym dochodem jest zasiłek rehabilitacyjny.

Pozwana natomiast ma możliwość podjęcia pracy , gdyż pozwala na to jej wiek , wykształcenie i stan zdrowia.

Pozwana E. O. złożyła odpowiedź na pozew, wnosząc o oddalenie powództwa w całości wskazując, iż jej sytuacja majątkowa nie zmieniła się od czasu wydania przez sąd orzeczenia zasądzającego na jej rzecz obowiązek alimentacyjny. Jest ona osobą bezrobotną (zarejestrowaną w urzędzie pracy) bez prawa do zasiłku. Ukończyła studia na kierunku politologia, jednakże jak podaje fakt ten nie zapewnił jej zatrudnienia, prawdopodobnie z uwagi na jej wiek oraz brak doświadczenia zawodowego.

Powód nie wykonuje osobiście pracy fizycznej zaś wypadek , któremu uległ nie uniemożliwia mu prowadzenie działalności gospodarczej.

Powód podejmuje celowe działania zmierzające do takiego przedstawienia jego sytuacji aby uzasadniało to uchylenie alimentów na byłą żonę.

Sąd ustalił, co następuje:

E. i A. O. zawarli związek małżeński w dniu 4 lutego 1984 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w G.. Z małżeństwa urodziły się trzy córki, P., K. i D..

Od początku trwania małżeństwa pozwany utrzymywał dom. Pozwana nie pracowała, zajmowała się zaś domem i wychowywaniem dzieci. Podejmowała pracę ale nie pracowała dłużej niż kilka miesięcy. Po 6 miesiącach zamknęła także własną działalność gospodarczą – zakład kosmetyczny. Powód przez cały czas płacił wszystkie rachunki związane z utrzymaniem mieszkania.

Powód prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) w O., polegającą na sprzedaży drewna i usługach budowlanych, którą zajmuje się do chwili obecnej. W 2005 roku osiągnął dochody w wysokości ok. 60.000 zł. Dochody powoda nie były regularne ale za to wysokie.

Wyrokiem z dnia 9 maja 2006 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie sygn. akt. VI RC 1561/04 rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron z winy pozwanego, wykonywanie władzy rodzicielskiej na dziećmi powierzył obojgu rodzicom, ustalając ich miejsce pobytu przy matce.

Alimenty na rzecz pozwanej E. O. od powoda A. O. ustalone zostały niniejszym wyrokiem na kwotę 600 zł miesięcznie.

Orzeczeniem tym Sąd Okręgowy w Olsztynie ustalił ponadto obowiązek alimentacyjny pozwanego na rzecz córek K. i D. O. na kwotę po 600 zł na każde z dzieci, łącznie 1200 zł. Powyższy wyrok został zmieniony wyrokiem Sadu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 października 2006 r. w sprawie sygn. akt I ACa 478/06, na mocy którego Sąd podwyższył alimenty na rzecz córek K. i D. O. do kwot po 800 zł, łącznie 1600 zł oraz podwyższył kwotę alimentów na rzecz E. O. do 1000 zł.

(dowód; protokoły rozprawy i wyroki z uzasadnieniem znajdujące się w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Olsztynie sygn. akt 1561/04)

Postanowieniem z dnia 23 października 2009 r. sygn. akt I Ns 121/07 Sąd Rejonowy w Olsztynie dokonał podziału majątku wspólnego małżonków w ten sposób, że pozwanemu przyznał m.in. udział w wysokości ¾ w własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego położonego w O. przy ulicy (...) oraz przedsiębiorstwo (...) w O., zaś pozwanej nieruchomość gruntową zabudowaną budynkiem mieszkalnym, położoną w O. przy ul. (...) oraz zasądził od A. O. na rzecz E. O. kwotę 250.311,54 zł tytułem dopłaty, płatną w terminie 1 roku od uprawomocnienia się orzeczenia, z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia.

Ponieważ powód uiścił wspomnianą kwotę z opóźnieniem została zasądzona na rzecz pozwanej kwota około 110.000 zł tytułem odsetek.

Ma być ona zapłacona w dwóch ratach , jedna w wysokości 60.000 zł została przelana na konta pozwanej lutym 2017 r ( okoliczności bezsporne , dowód przelewu k 126 )

Powód od szeregu lat prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...). Przedmiotem działalności firmy jest handel drewnem i usługi budowlane. Firma mieści się w O., przy ulicy (...), w mieszkaniu powoda. Jej działalność jest obecnie zawieszona zaś przychód za rok 2016 wyniósł około 13. 200 zł.

Powód obecnie zamieszkuje ze swoją partnerką życiową w miejscowości K..

Partnerka życiowa powoda wykonuje zawód fryzjerki.

Powód ma samochód terenowy marki M. (...) rok.1997. Alimenty na rzecz wszystkich córek zostały uchylone orzeczeniami Sądu Rejonowego w Olsztynie zapadłymi w czasie trwania niniejszego postępowania.

Powód ma orzeczenie o niezdolności do pracy z uwagi na stan narządów ruchu i przyznane w dniu 10 marca 2017r prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 4 miesięcy.

Wysokość świadczenia to obecnie około 1200 zł miesięcznie , z czego po zajęciach komorniczych powód otrzymuje około 400 zł miesięcznie.

Na rzecz powoda zasądzono kwotę 50.000 zł od podwykonawcy zaś w lipcu 2017r rozpocznie się w Sądzie Okręgowym w Olsztynie rozprawa z jego powództwa o odszkodowanie w związku z wypadkiem samochodowym jaki miał miejsce w listopadzie 2015r ( dowód : orzeczenie lekarza orzecznika ZUS k 121 , zestawienie przychodów k 101 , przesłuchanie powoda k 131, okoliczności bezsporne )

Pozwana nie pracuje zawodowo. Ukończyła studia na kierunku politologia. Jest osobą bezrobotną, zarejestrowaną w urzędzie pracy bez prawa do zasiłku od dnia 11 października 2010 r. Zgłasza się na wymagane wezwania i wywiązuje się z obowiązku poszukiwania zatrudnienia. Utrzymuje się z alimentów otrzymywanych od powoda oraz z pieniędzy pochodzących z podziału majątku wspólnego i spłaty tytułem zaległych odsetek. Pozwana zamieszkuje z jedną z córek w domu (w zabudowie szeregowej) znajdującym się w O. przy ul. (...). Budynek został przyznany pozwanej na mocy orzeczenia ustalającego podział majątku wspólnego. Pozwana ponosi pełne koszty utrzymania tego domu. W lipcu i październiku 2014 r. otrzymała od powoda kwotę 243.500,00 zł z tytułu wyrównania udziałów w majątku wspólnym.

Pozwana cierpi na schorzenia kręgosłupa , ma skierowanie na rehabilitację na oddziale szpitalnym. ( dowód : zaświadczenie z Miejskiego Urzędu Pracy k 59 , kopia wniosku k 70 , skierowanie do szpitala k 71 , skierowanie do poradni i wyniki badań k 71-73 , zeznania świadka K. O. k 75-75 v , zeznania świadków P. O. i D. O. k 130-131 , przesłuchanie pozwanej k 131 v ).

W dniach 30 grudnia 2010 r., 24 czerwca 2013 r. oraz 6 września 2013 r. powód dokonał na rzecz swojej matki – J. O., darowizny nieruchomości oraz udziałów w posiadanych nieruchomościach w postaci działki gruntu nr (...) w O. przy ul. (...). Maczka o wartości określonej w umowie darowizny na kwotę 100.000 zł oraz udziałów ¾ części i 1/16 części w spółdzielczym własnościowym prawie lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w O. . Łączna wartość przedmiotów darowizn została określona w umowach na kwotę 108.300 zł

Przed Sądem Okręgowym w Olsztynie toczy się obecnie postępowanie w przedmiocie uznania za nieważne darowizn dokonanych przez powoda na rzecz swoich rodziców ( dowód : wypisy aktów notarialnych k 89-99 , kserokopie protokołów rozprawy k 122-124, okoliczności bezsporne ).

Wyrokiem z dnia 29 września 2015 roku w sprawie sygn. akt III RC 97/ 15 Sąd Rejonowy w Olsztynie oddalił powództwo A. O. w sprawie o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanej E. O. ( dowód : orzeczenie w sprawie III RC 97/15 Sądu Rejonowego w Olsztynie , okoliczność bezsporna )

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 60 § 2 kro jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Natomiast według § 3 zdanie 1 cytowanego artykułu obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa.

Zgodnie z treścią art. 138 kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd badał zatem jedynie, czy doszło do takiej zmiany stosunków, które uzasadniają ukształtowanie tego obowiązku w inny sposób – uchylenie bądź pozostawienie go na dotychczasowym poziomie.

Przez zmianę stosunków rozumieć należy zmianę sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej każdej ze stron. Do zmiany sytuacji majątkowej dochodzi w szczególności w przypadku zmiany dochodów stron, przesunięć w ich majątku; zwiększenia się bądź zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania; uzyskania nowych możliwości zarobkowania bądź też w przypadku utraty dotychczasowych. Zmiana sytuacji osobistej i rodzinnej będzie miała miejsce w szczególności w przypadku zmiany stanu zdrowia stron wpływającego na ich możliwości zarobkowe oraz wydatki, jak również w przypadku zwiększenia się bądź zmniejszenia liczby osób pozostających na ich utrzymaniu. Sąd bada przy tym zawsze, czy przedstawione powyżej procesy zaszły po stronie zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego. Przedmiotem badania jest okres od ostatniego wyroku, ugody bądź umowy ustalającej wysokość alimentów.

W ocenie Sądu Rejonowego przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie wykazało podstaw uzasadniających ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powoda względem jego byłej żony.

Wskazać jednocześnie należy, iż obowiązek alimentacyjny A. O. jest konsekwencją uznania go za wyłącznie winnego rozpadu pożycia stron. Sąd Okręgowy określał zatem obowiązek alimentacyjny powoda w oparciu o art. 60 § 2 kro. Uregulowanie na wskazanej podstawie nie daje wprawdzie małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, lecz daje mu prawo do bardziej dostatniego życia poprzez przyczynienie się w odpowiednim zakresie do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb, chociażby nie znajdował się w niedostatku (Wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 15 lipca 2004r., I ACa 375/04).

Nie są przekonywujące zatem twierdzenia powoda, świadczące w jego opinii o posiadaniu przez jego byłą żonę bardzo dobrej sytuacji finansowej, wywodzone z faktu, iż pozwana uzyskała wykształcenie w upragnionym zawodzie oraz ma znaczne środki uzyskane ze spłat z tytułu wyrównania udziałów w majątku wspólnym.

Zdaniem Sądu fakt podwyższenia kwalifikacji przez pozwaną oraz uzyskanie środków ze spłat z tytułu wyrównania udziałów w majątku wspólnym nie stanowi przesłanki do uznania, jakoby sytuacja materialna pozwanej uległa radykalnej poprawie. Podział majątku nie prowadzi bowiem do zmian stanowiących przysporzenie majątkowe. Strony przed dokonaniem podziału były niewątpliwie współwłaścicielami majątku wspólnego. Po dokonaniu podziału pozwana nabyła ekwiwalent pieniężny w ramach tego, co utraciła na rzecz byłego męża., tym samym podział taki i kwota spłaty tytułem wyrównania udziałów majątku wspólnym nie może być traktowana jako poprawa sytuacji materialnej pozwanej i to taka, która czyniłaby ją porównywalną do sytuacji powoda.

Również zapłata skapitalizowanych odsetek nie może usprawiedliwiać uchylenia alimentów na rzecz pozwanej, skoro jest to wynik opóźnienia po stronie powoda w realizacji świadczenia zasadniczego.

Okolicznością bezsporną jest pogorszenie się stanu zdrowia powoda wskutek zdarzenia drogowego.

Strona pozwana przyznaje, że powód nie może własnoręcznie wykonywać robót budowlanych czy wykończeniowych.

Nie oznacza to jednak, że utracił on zdolności zarobkowe.

Miarodajność deklaracji powoda co do jego sytuacji majątkowej została mocno podważona w czasie trwania postępowania.

W świetle jego wyjaśnień jego stałe dochody to po potrąceniach komorniczych około 400 zł miesięcznie.

Są one niewystarczające na zaspokojenie nawet podstawowych potrzeb powoda.

Wskazał on zarówno w przedmiotowym postepowaniu jak i w sprawie o uznanie za nieważne darowizn na rzecz rodziców, że pożyczał od nich pieniądze na spłatę byłej żony i oddaje miesięcznie po 1500 – 2000 zł miesięcznie.

Jest to więc kwota wyższa niż deklarowany dochód.

Powód ma szerokie pełnomocnictwo od swojej matki co potwierdza zeznania jego córek że to on rzeczywiście gospodaruje i dysponuje majątkiem znajdującym się w miejscowości T..

Gdyby położenie i perspektywy majątkowe powoda były tak niedobre jak stara się on przedstawić to bardzo wątpliwe byłoby udzielenie mu pożyczki w wysokości 60.000 zł na spłatę pozwanej przed byłego kontrahenta, co jak wskazał sam powód miało miejsce w pierwszym kwartale 2017r.

Przy ocenie sytuacji powoda sąd miał także na uwadze to, że zostały uchylone alimenty na rzecz córek sięgające łącznie kwoty 1600 zł miesięcznie.

Powodem było uzyskanie przez nie zdolności do samodzielnego utrzymania się.

Wszystkie te okoliczności wskazują , że pomimo wypadku komunikacyjnego i doznanych przez powoda obrażeń nie doszło do zasadniczej zmiany okoliczności faktycznych , które uzasadniałby przyjęcie przez sąd innego stanowiska niż wyrażone w wyroku z dnia 29 września 2015r w sprawie III RC 97/15 Sądu Rejonowego w Olsztynie.

Sytuacja powoda i pozwanej nie jest także obecnie porównywalna.

Istota obowiązku alimentacyjnego z art. 60 § 2 kro została szeroko i wyczerpująco omówiona w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 października 2012r ( SK 27/12 ).

Przypomniano w uzasadnieniu tegoż wyroku, że przy ocenie podstaw do zasądzenia czy utrzymywania przedmiotowego obowiązku należy dokonać porównania sytuacji małżonka , który nie zawinił przy rozkładzie pożycia , po rozwodzie z sytuacją hipotetyczną prawidłowo funkcjonującego małżeństwa.

Małżonek wyłącznie winny rozwodu przesądza nie tylko o swojej sytuacji majątkowej lecz także o sytuacji majątkowej niewinnego małżonka, który miał prawo oczekiwać , że małżeństwo będzie trwałe a uzyskana dzięki niemu sytuacja majątkowa względnie stabilna. W tym kontekście nawet dożywotnie alimenty stanowią pewny substytut złamanej przez małżonka winnego obietnicy dożywotniego wspólnego pożycia i wzajemnej pomocy.

Jest to szczególnie widoczne w przedmiotowej sprawie, kiedy to powód przez długie lata pożycia utrzymywał rodzinę materialnie a pozwana skoncentrowana była na wychowywaniu trójki dzieci.

Gdyby nadał żyli razem pozwana mogłaby liczyć w dalszym ciągu na efekty działalności gospodarczej powoda i jej sytuacja byłaby istotnie lepsza od obecnej.

Trybunał Konstytucyjny w części 3.3 pisemnego uzasadnienia wyroku przypomniał także, że możliwości zarobkowe strony wyłącznie winnej rozkładu pożycia powinny być oceniane teoretycznie – tak aby nie promować zachowań zmierzających do ograniczenia dochodów w celu zmniejszenia wysokości świadczeń.

Również w tym miejscu wskazać trzeba, odnosząc się do realiów przedmiotowej sprawy , na zeznania córek stron oraz przesłuchanie pozwanej , w których opisywały one motywację powoda i jego stosunek do obowiązku płacenia alimentów na byłą żonę.

Mając na uwadze wszystkie przytoczone okoliczności Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia powództwa i uchylenia alimentów A. O. względem E. O..

W konsekwencji powyższego, na podstawie powołanych przepisów, Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i

3 kpc w zw. z § 2 pkt. 6 w zw. z § 4 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych.