Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Olsztynie

UZASADNIENIE

Powód A. M. wystąpił z pozwniósł o obniżenie alimentów na rzecz małoletniego K. G. (1) z kwoty 700 zł miesięcznie, ustalonej umową zawartą przed notariuszem I. Ś. w dniu 2 kwietnia 2015 r. rep. A nr 3350/2015, do kwoty 300 zł oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że małoletni jest synem powoda i E. G. (1). Strony pozostawały w związku nieformalnym, a powód był już w związku małżeńskim. Po urodzeniu się dziecka dobrowolnie łożył na jego utrzymanie kwotę 500 zł. Od pewnego czasu jego zarobki zmalały i nie jest w stanie realizować obowiązku alimentacyjnego w dotychczasowej wysokości. Powód podał, że od roku choruje – ma liczne schorzenia kręgosłupa, które uniemożliwiają mu wykonywanie zawodu parkieciarza. Obecnie jest osobą bezrobotną. Utrzymuje się z prac dorywczych. Nadal pozostaje w związku małżeńskim z M. M.. Z małżeństwa ma dwie córki. Rodzina utrzymuje się z wynagrodzenia żony oraz świadczeń z pomocy społecznej.

Przedstawicielka ustawowa małoletniego K. G. (1), E. G. (1) w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Argumentując swoje stanowisko podała, że nie zgadza się z twierdzeniami powoda. Nie wymusiła na nim złożenie oświadczenia o ustanowieniu alimentów. Ponadto schorzenia powoda nie dyskwalifikują go od wykonywania pracy fizycznej. W jej ocenie powód nierzetelnie przedstawił swoją sytuację materialną.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni K. G. (1), ur. (...) w O. jest synem A. M. i E. G. (1). Rodzice małoletniego pozostawali w związku nieformalnym.

( dowód: odpis zupełny aktu urodzenia k.49)

Umową zawartą przed Notariuszem I. Ś. w dniu 2 kwietnia 2015 r. rep. A nr 3350/2015 powód zobowiązał się do płacenia na rzecz małoletniego K. G. (1) tytułem alimentów kwotę po 700 zł miesięcznie, płatną z góry do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od dnia 10 kwietnia 2015 r.

( dowód: wypis aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 2 kwietnia 2015 r. k.16-18)

A. M. jest z związku małżeński z M. M.. Z tego związku małżonkowie mają dwie córki: W. w wieku 18 lat, która jest uczennicą liceum oraz A. w wieku 10 lat, która uczęszcza do szkoły podstawowej. Żona powoda była zatrudniona na stanowisku doradcy klienta w hipermarkecie T. w O.. Z tego tytułu otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 1842,48 zł netto. Z wynagrodzenia M. M. dokonywane było potrącenie z tytułu zajęć komorniczych za kredyt konsumencki w Banku (...). Obecnie małżonka powoda zmieniła pracę i jest zatrudniona w Biurze (...). Rodzina utrzymuje się również ze świadczeń z pomocy społecznej w postaci dodatku mieszkaniowego w wysokości 570 zł oraz zasiłku rodzinnego w kwocie 240 zł. Łączny dochód rodziny wynosi ok. 2430 zł.

Rodzina mieszka w mieszkaniu lokatorskim w O.. Miesięczny koszt utrzymania mieszkania wynosi 917,45 zł. Kwota ta obejmuje: czynsz 561,38 zł, centralne ogrzewanie 103,96 zł, ciepłą wodę 120 zł, zimną wodę, ścieki 92,91 zł, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi 39,20 zł. Dodatkowo powód opłaca energię w kwocie 270 zł za dwa miesiące.

( dowód: zaświadczenie o zatrudnieniu k. 35, decyzja MOPS z dnia 23.05.2016 r. k.36-37, decyzja MOPS z dnia 24.02.2016 r. k.38-41, faktura za energię k.42-43,104-107, informacja o czynszu k.44, decyzja MOPS z dnia 27 maja 2016 k. 101-103,

Powód nie pracował i od 22 sierpnia 2016 r. był zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Zawodowo zajmował się układaniem parkietów. Podejmował prace dorywcze, pomagając znajomym z branży. Powód podejmował pracę na umowę zlecenia., otrzymując 1850 zł brutto. A. M. cierpi na liczne schorzenia kręgosłupa – ma dyskopatię, zaburzenia korzeni nerwów rdzeniowych lędźwiowo-krzyżowych oraz zwyrodnienia kręgosłupa. Regularnie przyjmuje leki przeciwbólowe. Jest pod kontrolą poradni ortopedycznej i neurochirurgicznej. Lekarz zalecił mu zabiegi rehabilitacyjne w celu poprawy stanu zdrowia.

Powód nie utrzymuje kontaktu z małoletnim. Przed zawarciem notarialnej umowy powód łożył na utrzymanie małoletniego kwotę 500 zł miesięcznie. Z uwagi na problemy finansowe powód przestał systematycznie regulować zobowiązanie, w związku z czym matka małoletniego wystąpiła do Komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Zaległość na dzień 15 września 2016 r. wynosiła 9325,46 zł plus odsetki w wysokości 430,57 zł.

( dowód : dokumentacja medyczna k. 19-33, decyzja (...) z dnia 22.08.2016 r. k.34, wydruk z Internetu k.63-65, zaświadczenie z (...) w O. k.91, wydruki z Internetu k. 92-100, zajęcie wierzytelności k.116, przesłuchanie A. M. k.152-153)

Małoletni K. G. (1) ma obecnie pięć lat i uczęszcza do Przedszkola Miejskiego nr 36 w O.. Mieszka z matką w lokalu komunalnym w O., za który opłaty wynoszą 482 zł miesięcznie. Koszt energii wynosi średnio ok. 200 zł. E. G. (1) od 18 kwietnia 2016 r. jest zatrudniona w Urzędzie Miasta O. na zastępstwo na stanowisku podinspektora. Z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2420 zł brutto. Matka małoletniego korzysta z pomocy społecznej. Do dnia 30 września 2017 r. ma przyznane świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł. Na utrzymanie małoletniego składają się następujące kwoty: opłata za przedszkole ok. 210 zł, rata za meble dla małoletniego 41,43 zł, opłata za zajęcia szachowe 40 zł, opłata za zajęcia taneczne 30 zł, opłata za zajęcia taekwondo 95 zł. Ponadto matka małoletniego poniosła koszt wyprawki w wysokości 50 zł, ubezpieczenia 32,50 zł, opłaty za radę rodziców 150 zł.

( dowód : zaświadczenie o dokonanych wpłatach k.66, zaświadczenie o zarobkach k.67, informacja ze Wspólnoty Mieszkaniowej (...) 15 k.68,138-141, decyzja Mops z dnia 27.07.2016 r. k.69-70, faktury k. 118-122,126, 142-146, zaświadczenie z przedszkola k.123, zaświadczenie (...) k.124, zaświadczenie o zajęciach dodatkowych k. 125, potwierdzenie przelewu k. 127-128, faktura z dowodami spłat rat za meble małoletniego k.129-137, przesłuchanie E. G. (1) k. 153)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstawą materialnoprawną roszczenia zawartego w pozwie jest przepis art. 138 kro, który stanowi, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Wyżej wymienione zmiany mogą dotyczyć zakresu potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Muszą one jednak nastąpić po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty ( vide wyrok SN z dnia 25 maja 1999 r., I CKN 274/99 nie publ.) i powództwo nie może zmierzać do weryfikacji takiego prawomocnego orzeczenia sądu ( vide wyrok SN z dnia 27 lipca 1999 r., I CKN 687/98 nie publ.).

Przez zmianę stosunków rozumie się zaistnienie okoliczności, wskutek których ustalony zakres obowiązku alimentacyjnego wymaga skorygowania poprzez zwiększenie lub zmniejszenie świadczeń alimentacyjnych. Obniżenie alimentów następuje wówczas, gdy nastąpiło istotne zmniejszenie się możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami. Należy wówczas brać także pod uwagę, czy takie zmiany mają charakter trwały oraz czy nastąpiły one po wydaniu orzeczenia ustalającego obowiązek alimentacyjny. Ustalenie to następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi uprzednio mając przy tym na uwadze, iż w myśl art. 6 kc ciężar dowodu polegający w tym przypadku na wykazaniu zmiany stosunków spoczywa na powodzie, bowiem z tego faktu wywodzi on skutki prawne.

Sąd rozstrzygając w zakresie omawianego roszczenia musi więc porównać stan istniejący w chwili poprzedniego orzeczenia o zakresie alimentów i stan oraz okoliczności istniejące obecnie. Dopiero stwierdzenie istotnych zmian w sytuacji rodzinnej, osobistej, majątkowej oraz w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego będzie przesądzało o możliwości zmiany dotychczasowej wysokości zakresu obowiązku alimentacyjnego.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że od daty zawarcia umowy między stronami przed Notariuszem I. Ś. ustalającej alimenty w dotychczasowej wysokości minęło 1,5 roku. Z materiału dowodowego zebranego w przedmiotowej sprawie wynika, że na przestrzeni wskazanego okresu nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca częściowe orzeczenie zgodnie z żądaniem A. M., tj. o obniżeniu należnych małoletniemu pozwanemu alimentów.

Ciężar dowodu zmiany okoliczności, które przemawiają za słusznością zmiany ustalonego zakresu obowiązku alimentacyjnego, spoczywa na powodzie. Mieści się w tym m.in. konieczność wykazania takich zmian, które mają znaczenie do oceny możliwości zarobkowych i majątkowych powoda a także kondycji majątkowej osoby uprawnionej do świadczenia.

A. M. prowadził własną działalność gospodarczą polegającą na usługach w zakresie układania parkietów. W okresie gdy firma dobrze prosperowała powód dobrowolnie przekazywał na rzecz małoletniego kwoty w wysokości ok. 500 zł miesięcznie. Praca w wymuszonej stałej pozycji doprowadziła do licznych schorzeń zwyrodnieniowych kręgosłupa powoda. Od dwóch lat jest on pod stałą opieką poradni ortopedycznej i neurologicznej. Poddawany jest zabiegom rehabilitacyjnym. Z uwagi na stan swojego zdrowia zmuszony był zrezygnować z prowadzenia działalności gospodarczej i ją wyrejestrować. Obecnie podejmuje dorywcze. Powód ma na utrzymaniu dwie córki. Jego żona pracuje, ale łączny dochód rodziny nie jest wystarczający na pokrycie wszystkich bieżących potrzeb. Rodzina zaciągnęła kredyt konsumencki na bieżące potrzeby, który obecnie spłaca żona powoda.

Umową notarialną zawartą w 2015 r. powód zobowiązał się do płacenia na rzecz małoletniego kwoty 700 zł miesięcznie. Powód już w tamtym okresie miał problem z regulowanie alimentów w ustalonej wysokości. W lipcu 2015 r. bowiem matka małoletniego wystąpiła do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji.

W ocenie Sądu możliwości zarobkowe powoda w zawodzie, który dotychczas wykonywał są obecnie obniżone. Powód nie jest w stanie pracować długo w określonej pozycji – a taka jest wymagana w zawodzie dotychczas przez niego wykonywanym – ponieważ odczuwa ból kręgosłupa i zdarza się że potem nie może normalnie funkcjonować. Rozważenia zatem wymaga ewentualne przekwalifikowanie się i podjęcie zatrudnienia w zupełnie innym obszarze zawodowym. Przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego słusznie wskazała, że powód nie ma orzeczenia o niezdolności do pracy. Z materiału dowodowego nie wynika także, jakoby o takie orzeczenie powód się ubiegał. Zatem należy uznać, że powód może wykonywać inne prace, które nie wymagają nadmiernego obciążenia kręgosłupa.

Niemniej jednak, zdaniem Sądu, powód powinien uczestniczyć w życiu małoletniego syna w szerszym zakresie finansowym niż matka małoletniego, ponieważ w inny sposób nie przyczynia się do wychowania chłopca. Wyłącznie matka dba o wychowanie dziecka i zapewnienie mu wszelkich niezbędnych środków. K. G. (2) ma pięć lat i uczęszcza do przedszkola. Bierze udział także w zajęciach dodatkowych.

W czasie zawierania umowy notarialnej matka małoletniego była zatrudniona w ramach stażu i otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 900 zł. (...) pomagali jej rodzice. Obecnie sytuacja materialna E. G. (2) uległa polepszeniu. Mieszka z synem w swoim mieszkaniu. Pracuje w Urzędzie Miasta O. i otrzymuje prawie dwukrotnie wyższe wynagrodzenie, tj. ok. 2420 zł brutto. Ponadto otrzymuje również świadczenie wychowawcze.

Wysokość alimentów jest uzależniona od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej, a nie jest ona jedynie proporcjonalna do dochodów osoby zobowiązanej do alimentacji.

Odnosząc powyższe do sytuacji małoletniego pozwanego, wskazać należy, iż po stronie pozwanej nie zostały wykazane argumenty mogące być podstawą do uznania, że potrzeby K. G. (2) są na wyższym niż dotychczas poziomie. Miesięczne koszty utrzymania małoletniego zostały określone na kwotę ok. 500 zł miesięcznie. Małoletni uczęszcza do publicznego przedszkola, jednakże uczestniczy w zajęciach dodatkowych, których łączny koszt wynosi 165 zł miesięcznie. Ustalenie takich okoliczności – jak wzrost kosztów utrzymania, wysokość wydatków na dziecko w wieku przedszkolnym – w dużej mierze opiera się na faktach notoryjnych. Każdy posiadający minimalne doświadczenie życiowe – obdarzony potomstwem, utrzymujący się z własnej pracy, robiący zakupy - ma wiedzę na temat kosztów utrzymania rodziny. Prowadzenie szczegółowego postępowania dowodowego w tym zakresie nie jest zdaniem Sądu konieczne.

W konsekwencji, ustalając zakres usprawiedliwionych potrzeb małoletniego pozwanego oraz wydatków niezbędnych na jego zaspokojenie oraz utrzymanie, Sąd oparł się głównie na wskazaniach wiedzy i doświadczenia życiowego. Sąd doszedł również do przekonania, że okoliczność zmiany stosunków w niniejszej sprawie została wykazana w takim stopniu, który uzasadniał obniżenie obowiązku alimentacyjnego powoda na rzecz jego małoletniego syna K..

Warto również zważyć, iż dzieci mają prawo do równej stopy życiowej bez względu na to w jakim są wieku czy z jakiego związku pochodzą, dlatego Sąd nie podzielił stanowiska powoda co do obniżenia alimentów na małoletniego pozwanego.

Sąd obniżył alimenty na rzecz małoletniego K. do kwoty po 500 zł miesięcznie, mając na uwadze nie tylko uprawdopodobnione potrzeby małoletniego, ale także wysokość dochodu pozwanego i jego możliwości zarobkowych a także okoliczności, iż on sam również musi zapewnić byt sobie, swojej rodzinie, a przy tym regulować swoje bieżące zobowiązania. Nadmienić należy, iż mimo schorzenia kręgosłupa, pozwany ma nadal możliwość podejmowania dodatkowego zatrudnienia niekoniecznie związanego z branżą, w której dotychczas pracował. Powód nie dysponuj żadnym zaświadczeniem, które sugerowałoby że jego stan zdrowia uniemożliwia mu podjęcie innej dodatkowej pracy, dlatego w ocenie Sądu zasądzona kwota alimentów w wysokości 500 zł jest adekwatna do jego możliwości zarobkowych.

Wobec powyższego, mając na uwadze fakt, że pozwany ma obecnie pięć lat i jego potrzeby stale się zwiększają, Sąd nie znalazł podstawy do obniżenia alimentów do kwoty 300 zł, zasądzając tym samym od powoda na rzecz małoletniego alimenty w wysokości po 500 złotych miesięcznie. Z drugiej strony Sąd miał na uwadze wysokość dochodu pozwanego i jego możliwości zarobkowe.

Z powyższych przyczyn, na podstawie art. 138 krio orzeczono jak w punkcie I wyroku, w pozostałym zakresie oddalając powództwo – jak w punkcie II wyroku. Z uwagi na charakter sprawy, na mocy art. 104 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Sąd odstąpił od obciążania stron kosztami sądowymi – jak w punkcie III wyroku. O kosztach procesu orzeczono w oparciu o przepis art. 100 kpc – jak w punkcie IV wyroku.