Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Olsztynie

UZASADNIENIE

Powód P. D. wniósł o obniżenie alimentów płaconych przez niego na rzecz małoletnich powodów W. i G. D. z kwot po 600,- zł miesięcznie na każdego do kwot odpowiednio po 350,- zł i po 300 zł miesięcznie. Domagał się również zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

( k. 2 - 4)

Pozwani małoletni W. D. i G. D. w imieniu którego działała ich przedstawicielka ustawowa A. S. odpowiadając na pozew wnieśli o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

( k. 26 - 27)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Powód jest ojcem pozwanych - 8 letniego W. D. oraz 6 letniego G. D..

Wyrokiem z dnia 16 października 2014r w sprawie III RC 841/14 Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od powoda na rzecz małoletnich pozwanych alimenty w wysokości po 600,- zł miesięcznie.

Małoletni W. D. od września 2017r będzie uczył się w II klasie szkoły podstawowej, a jego brat będzie uczęszczał do klasy „0” w przedszkolu. Małoletnie W. ma wadę wzroku – nosi okulary; ostanie okulary kosztowały 450,- zł. Małoletni ma poważną wadę wymowy – chodzi do logopedy; raz w miesiącu w ramach ubezpieczenia w NFZ , a średnio trzy razy w miesiącu prywatnie. Jedne prywatne zajęcia z logopedą kosztują 50,- zł. Małoletni W. jest również pod opieką poradni laryngologicznej, dermatologicznej ( cierpi na (...) ) oraz endokrynologicznej. Ma być również przebadany neurologicznie. Małoletni W. ma kłopoty z nauką, z koncentracją oraz pamięcią – pozostaje pod opieką poradni psychologiczno pedagogicznej. Małoletni jest otyły – waży około 45 kg. W 2016r małoletni przeszedł zabieg wycięcia migdałków. Przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego leczy go w ramach ubezpieczenia w NFZ, wyjątkowo korzysta z usług lekarzy odpłatnie. Małoletni ma również wadę zgryzu – prawdopodobnie będzie nosi aparat. Obaj małoletni mają słabe zęby – regularnie chodzą do dentysty; obecnie większość zębów mają już wyleczone.

Powód pracuje w Zakładzie Karnym w B. – jest funkcjonariuszem służby więziennej. Średnie wynagrodzenie powoda w okresie styczeń – marzec 2017r wyniosło 3.135 zł miesięcznie netto. W czasie ostatniej sprawy o alimenty wynagrodzenie pozwanego wynosiło średnio około 2.980 zł netto miesięcznie. Powód z racji zatrudnienia otrzymuje 13 pensję; kilka razy do roku przysługują mu nagrody, w wysokości po 50-70 złotych. Powód otrzymuje „mundurówkę”, którą w całości przeznacza na zakup odzieży do pracy. Powód pracuje w systemie 12 godzinny służb, po których ma dobę przerwy; zdarza się również, że pracuje po 8 godzin dziennie. Powód dysponuje jedynie jednym weekendem w miesiącu wolnym od pracy. Według powoda z uwagi na działania podjęte przez przedstawicielkę ustawową pozwanych, która miała oczerniać go u jego pracodawcy nie awansował on na wyższy stopień służbowy – starszego sierżanta.

Powód w dniu 30 maja 2014r zawarł związek małżeński z J. D.. W dniu 8 października 2015r powód przysposobił córkę swojej żony – małoletnią O. D. ur. (...)

Powód wraz z żoną oraz córką mieszkają w L. – 10 km od B., 50 km od O.. Mieszkają w domu rodziców powoda w zamian za jego utrzymanie. Żona powoda nie pracuje; żona powoda ma 25 lat, ma wykształcenie średnie ogólne. Jeszcze przed ślubem z powodem jego żona mieszkała u rodziców w J. – wówczas pracowała dorywczo w szkole. Małoletnia córka powoda od września będzie uczęszczała do II klasy szkoły podstawowej – matka odprowadza ją na przystanek, skąd do szkoły dojeżdża ona autobusem. Według powoda uwagi na miejsce zamieszkania, gdzie panuje duże bezrobocie, znaczną odległość od większych miast oraz konieczność opieki nad córką żona powoda nie jest w stanie podjąć zatrudnienia. Według powoda nie stać go na zakup albo wynajem mieszkania w B. lub O., dzięki czemu jego żona mogłaby łatwiej podjąć zatrudnienie. Małoletnia córka powoda ma niewielką wadę wzroku – nosi okulary.

Powód dojeżdża do pracy w B. samochodem – jeździ na zmianę z trzema kolegami; średnio w miesiącu swoim samochodem jedzie do pracy 5 -6 razy. Samochód powoda posiada instalację gazową. Rodzina powoda dysponuje tylko jednym samochodem.

Powód ma ustalone kontakty z synami – w jedną sobotę i następującą po niej jedną niedzielę miesiąca, bez noclegów. Według powoda matka pozwanych utrudnia mu kontakty z dziećmi. W czasie kontaktów, które dochodzą do skutku powód kupuje dzieciom drobne prezenty, stara się zapewnić atrakcje.

Przedstawicielka ustawowa pozwanych z dziećmi mieszka w B. wynajętej kawalerce – wszystkie opłaty za mieszkanie oraz czynsz wynoszą ją około 350,- zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa pozwanych pracuje – obecnie w (...) spółce z.o.o. w O. na podstawie umowy zawartej na rok licząc od 1 lutego 2017r . Przedstawicielka ustawowa pozwanych pracuje jako kierowca – konwojent na ½ etatu z wynagrodzeniem 1.300,- zł brutto ( 1000 zł netto ). Wcześniej przedstawicielka ustawowa pozwanych pracowała na cały etat w Poczcie Polskiej. Według przedstawicielki ustawowej powoda nie może ona podjąć zatrudnienia na cały etat z uwagi na konieczność zapewnienia opieki dzieciom po zajęciach szkolnych i przedszkolnych oraz z uwagi na konieczność udziału w leczeniu starszego syna. Wcześniej w opiece nad dziećmi pomagała jej w większym zakresie matka, ale po tym jak w marcu zmarł jej mąż, została ona zmuszona dorabiać na własne utrzymanie.

Przedstawicielka ustawowa pozwanych pobiera na dzieci zasiłek 500+ oraz zasiłki rodzinne – łącznie w wysokości 1.248,- zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa pozwanych spotyka się z partnerem, ale mieszkają oddzielnie, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego.

Według przedstawicielki ustawowej pozwanych powód osiąga dodatkowe dochody z naprawiania samochodów na własnej posesji w L.. Według przedstawicielki ustawowej pozwanych małoletni niechętnie uczestniczą w spotkaniach z ojcem, gdyż te nie są dla nich atrakcyjne – ojciec się nimi nie zajmuje.

( bezsporne; dowód : zaświadczenie k. 6, kopia postanowienie k. 7, kopia odpisu skróconego aktu urodzenia k. 8; zaświadczenia k. 23-24; umowa o pracę k. 28, zdjęcia smsów k. 29; faktura za badania okulistyczne małoletniej O. D. k. 30, dowód z przesłuchania stron k. 33-34, dokumenty w aktach sprawy III RC 841/14)

Sąd zważył, co następuje

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie częściowo

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie złożonych przez strony dokumentów oraz na podstawie ich zeznań. Zdaniem Sądu relacje każdej ze stron co do zasady zasługiwały na uwzględnienie, z tym zastrzeżeniem że pozwani nie zdołali wykazać faktu uzyskiwania przez powoda dodatkowych dochodów z naprawy samochodów. Jednocześnie Sąd nie dał wiary pozwanemu odnośnie tego, że jego dochody w ostatnich trzech latach uległy jedynie symbolicznemu zwiększeniu.

Zgodnie z treścią art. 133. § 1 krio rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Według § 3 cytowanego artykułu rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Natomiast zgodnie z treścią art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd badał zatem jedynie, czy doszło do takiej zmiany stosunków, które uzasadniają ukształtowanie tego obowiązku w inny sposób – zwiększenie bądź pozostawienie go na dotychczasowym poziomie.

Przez zmianę stosunków rozumieć należy zmianę sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej każdej ze stron. Do zmiany sytuacji majątkowej dochodzi w szczególności w przypadku zmiany dochodów stron, przesunięć w ich majątku; zwiększenia się bądź zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania; uzyskania nowych możliwości zarobkowania bądź też w przypadku utraty dotychczasowych. Zmiana sytuacji osobistej i rodzinnej będzie miała miejsce w szczególności w przypadku zmiany stanu zdrowia stron wpływającego na ich możliwości zarobkowe oraz wydatki, jak również w przypadku zwiększenia się bądź zmniejszenia liczby osób pozostających na ich utrzymaniu. Sąd bada przy tym zawsze, czy przedstawione powyżej procesy zaszły po stronie zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego. Przedmiotem badania jest okres od ostatniego wyroku, ugody bądź umowy ustalającej wysokość alimentów.

W ocenie Sądu Rejonowego w ciągu ostatnich prawie 3 lat doszło do niewielkich zmian w sytuacji osobistej i majątkowej małoletnich pozwanych; w szczególności nie uległy zmniejszeniu ich usprawiedliwione potrzeby, a wręcz przeciwnie wraz z wzrostem chłopców ulęgły one dalszemu zwiększeniu; na ich zaspokojenie potrzebne są większe środki. W tym samym czasie zmniejszeniu uległy zarobki matki pozwanych – zamiast pracować na pełen etat w Poczcie Polskiej, pracuje ona obecnie na ½ etatu, z wynagrodzeniem w wysokości 1000,- zł netto.

W omawianym okresie doszło natomiast do istotnych zmian w sytuacji osobistej powoda, które istotnie rzutują na jego możliwości majątkowe. Powód jeszcze przed ostatnim wyrokiem w przedmiocie alimentów między stronami zawarł związek małżeński – stąd też powoływanie się obecnie przez niego na fakt, iż posiada na utrzymaniu niepracującą żonę nie jest nową okolicznością w rozumieniu art. 138 kro i nie ma znaczenia w sprawie. Natomiast w roku 2015r powód przysposobił córkę swojej żony, i ta właśnie okoliczność zdaniem Sądu musi być uwzględniona w ocenie możliwości majątkowych powoda.

Zdaniem Sądu Rejonowego to, że powód ma obecnie obowiązek łożyć na utrzymanie trojga dzieci, do tego dzieci w podobnym wieku istotnie zmniejsza jego możliwości alimentowania pozwanych. Podnoszone przez pozwanych argumenty, iż powód powinien mieć świadomość konsekwencji swoich decyzji, a w szczególności ich wpływu na jego dotychczasowe zobowiązania nie są trafne i nie mogą zostać uwzględnione. Jeżeli chodzi o skutki prawne i znaczenie fakt posiadania przez powoda kolejnego dziecka ma takie samo znaczenie, niezależnie, czy jest to jego dziecko biologiczne, czy przysposobione. Wszystkie dzieci powoda w sensie prawnym są równe, przysługują im takie same prawa, żadne nie jest lepsze, ani gorsze, każde potrzebuje środków na zaspokajanie swoich usprawiedliwionych potrzeb. W szczególności nie można powodowi czynić skutecznie zarzutu, że zdecydował się na posiadanie kolejnego potomstwa, gdyż jest to jedno z podstawowych praw człowieka gwarantowanych konstytucja oraz Europejską Konwencją o Ochronie Praw Człowieka. Powód ma prawo posiadać kolejne potomstwo i fakt ten – w przypadku gdy inne okoliczności nie ulegną zmianie lub będą to zmiany niewielkie - musi mieć przełożenie na jego dotychczasowe zobowiązania alimentacyjne. Gdyby rodzice pozwanych hipotetycznie nadal tworzyli rodzinę i doczekali się kolejnego potomstwa okoliczność ta w sposób oczywisty doprowadziłaby do tego, że proporcjonalnemu zmniejszeniu uległyby środki przeznaczane przez nich na starsze dzieci.

W konsekwencji, pomimo tego, od czasu ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów wynagrodzenie powoda wzrosło o około 150,- zł netto miesięcznie, to jeszcze bardziej wzrosły jego uzasadnione wydatki . Powód musi obecnie łożyć na utrzymanie trojga, a nie dwojga dzieci, a to z kolei musi wpływać na wysokość alimentów dla każdego z nich. Wywiązując się z obowiązku łożenia na utrzymanie córki powód nie jest w stanie dalej przekazywać na utrzymanie synów alimentów w dotychczasowej wysokości.

W następnej kolejności podnieść należy, iż Sąd podzielił częściowo zarzuty przedstawicielki ustawowej pozwanych odnośnie braku aktywności zawodowej żony powoda. Tłumaczenia powoda o trudnej sytuacji na rynku pracy w miejscu ich zamieszkania, o dużej odległości od większych miast, o konieczności wynajęcia lub zakupu mieszkania, oraz konieczności opieki nad córką jedynie w niewielkim stopniu zasługują na uwzględnienie. Tym nie mniej zauważyć należy, że nawet, gdyby żona powoda podjęła zatrudnienie nie zwolniłoby to powoda z obowiązku łożenia na utrzymanie nowej córki. Jednocześnie wskazać należy, iż przedstawicielka ustawowa pozwanych również ograniczyła swoją aktywność zawodową w stosunku do okresu sprzed trzech lat, i nie może być to uzasadnione jedynie troską o dzieci, a w szczególności leczenie starszego syna. Wskazać bowiem należy, iż stan zdrowia małoletniego nie uległ w omawianym czasie większym zmianom, a jednocześnie małoletni pozwani urośli, stali się bardziej samodzielni.

Na koniec podnieść należy, iż za obniżeniem alimentów przemawiają również zasady słuszności i sprawiedliwości. Pozwani oraz ich matka do tej pory na swoje utrzymanie dysponowali kwotą około 3.400 zł ( wynagrodzenie matki 1.000,- zł , alimenty 1.200,- zł, 1000 zł świadczenie 500+, około 200 zł zasiłki rodzinne ), zaś rodzina powoda jedynie jego zarobkami w wysokości około 3.200,- zł, oraz świadczeniem 500 +z, które należy pomniejszyć o alimenty dla pozwanych. Nawet gdyby matka pozwanych i żona powoda podjęły/zwiększyły ich aktywność zawodową ta dysproporcja i tak utrzymałaby się, lub ewentualnie uległa zmniejszeniu, albowiem. pozwany najprawdopodobniej przestałby wówczas otrzymywać świadczenia socjalne na córkę. Dlatego też w ocenie Sądu pomimo literalnej treści art. 135 § 3 kro powyższe porównanie nie może pozostać bez wpływu na wysokość zobowiązania alimentacyjnego pozwanego wobec synów, gdyż byłoby to po prostu niesprawiedliwe. Tym bardziej, że zachodzą uzasadnione podejrzenia, że zmniejszona aktywność zawodowa przedstawicielki ustawowej pozwanych oraz żony powoda może być właśnie uzasadniona obawą utraty świadczeń socjalnych.

W konsekwencji Sąd uznał za uzasadnione i usprawiedliwione obniżenie należnych pozwanym od małoletniego powoda alimentów z kwot po 600,- zł miesięcznie do kwot po 450,- zł miesięcznie. W ocenie Sądu dzięki takiej obniżce powód będzie mógł w sposób adekwatny zaangażować się również w utrzymanie swojego trzeciego dziecka. Mając na uwadze fakt, że powód zapłacił już alimenty za lipiec, Sąd obniżył wysokość płaconych przez powoda alimentów poczynając od 1 dnia kolejnego okresu rozliczeniowego – tj. od 1 sierpnia 2017r.

Uwzględniając powództwo jedynie częściowo Sąd oddalił je w pozostałym zakresie jako niezasadne.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. mając na uwadze fakt, że każda ze stron wygrała proces mniej więcej w tym samym zakresie, a powód poniósł już wydatki związane z opłatą od pozwu.