Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Olsztynie

POSTANOWIENIE

Dnia 2 czerwca 2015 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Piotr Żywicki

Protokolant:

protokolant Nura Al Saadoon

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2015 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z wniosku J. M., P. M., M. M., K. M.

z udziałem Gminy O.

o zasiedzenie

p o s t a n a w i a :

I.  stwierdzić, że wnioskodawcy J. M. i M. M. w udziale (...) na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej oraz P. M. i K. M. w udziale(...) na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej nabyli przez zasiedzenie w dniu 01 stycznia 2008r. własność nieruchomości stanowiącej działkę gruntu nr (...) o powierzchni 0,0074 ha, powstałą w wyniku podziału działki nr (...) – oznaczoną według projektu podziału, sporządzonego przez biegłego geodetę Mirosława S. G. zamieszczonego na k. 106 akt sprawy, będącego integralną częścią postanowienia – stanowiącą część nieruchomości położonej w O., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...);

II.  oddalić wnioski stron o zasądzenie kosztów postępowania;

III.  nakazać ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Olsztynie) od wnioskodawców: J. M. i M. M. kwotę 2.985,61 zł (dwa tysiące dziewięćset osiemdziesiąt pięć złotych 61/100) zaś od P. M. i K. M. 1.405 zł (tysiąc czterysta pięć złotych 00/100) tytułem zwrotu tymczasowo poniesionych wydatków.

/-/ SSR Piotr Żywicki

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy J. M., M. M., P. M. i K. M. wnieśli o stwierdzenie, że nabyli wspólnie przez zasiedzenie z dniem 17 lutego 2009 r. prawa własności nieruchomości o powierzchni około 73 m ², na którą składa się część działki oznaczonej nr (...), obręb nr 59, stanowiącej własność Gminy O., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...), przy czym nabycie nastąpiło w ramach współwłasności w częściach ułamkowych: co do udziału wynoszącego 68/100 do wspólności ustawowej małżeńskiej J. M. i M. M., natomiast co do udziału wynoszącego 32/100 do wspólności ustawowej małżeńskiej P. M. i K. M..

Uzasadniając swoje stanowisko wskazali, że nieruchomość nabyli oni od małżonków J. i I. K. w dniu 16 lutego 1989 r. Nieruchomość ta otoczona jest płotem, który obejmuje również nieruchomość objętą wnioskiem o zasiedzenie. Nieruchomość uczestnika była zatem zajęta i używana jako fragment działki należącej do wnioskodawców, a wcześniej małżonków K. od początku lat 70 – tych (k. 2-3).

Uczestnik Gmina O. w odpowiedzi na wniosek wniosła o jego oddalenie w całości i o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu uczestnik wskazał, że wnioskodawcy domagają się nabycia części działki stanowiącej drogę gminną, będącą w trwałym zarządzie Zarządu Dróg, Z. i (...) w O.. Zdaniem uczestnika droga publiczna nie może być zasiedziana. Jednocześnie, stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości Gminy zgodnie z wnioskiem doprowadziłoby do zawężenia szerokości części pasa drogowego, w związku z czym nie spełniałby on wymogów technicznych (k. 50-51).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. M. i M. M. są właścicielami na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w O., stanowiącego odrębną nieruchomość, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Z własnością tego lokalu związany jest udział 68/100 w nieruchomości wspólnej objętej księga wieczystą nr (...). Prawo własności lokalu nr (...) wymienieni nabyli na podstawie umowy z dnia 21.03.2006r. sporządzonej przez notariuszem J. Z. z kancelarii notarialnej w O. ((...)).

Na podstawie tej samej umowy P. M. i K. M. nabyli na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w tym samym budynku, dla którego prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Z własnością lokalu związany jest udział 32/100 w nieruchomości wspólnej.

(bezsporne, por. KW nr (...), (...), (...))

Budynek w którym położone są wyżej opisane lokale wybudowali w 1976r. J. K. i I. K. - poprzednicy prawni wnioskodawców. Ogrodzili oni także swoją posesję płotem na betonowej podmurówce. Ogrodzenie to obejmowało również opisaną we wniosku cześć działki nr (...) stanowiącej własność Gminy O., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...). Ogrodzenie to istniało już najpóźniej w 1978r. i od chwili posadowienia jego przebieg nie był zmieniany. Ogrodzoną i zabudowaną nieruchomość wymienieni sprzedali małżonkom J. i M. M. w dniu 16.02.1989r.

Działka nr (...) według rejestru gruntów stanowi drogę gminną o nr G- (...). Mimo to na działce tej, w części zajętej przez ogrodzenie wzniesione przez poprzedników wnioskodawców, nie znajdują się żadne urządzenia infrastruktury drogowej. Obecnie w linii ogrodzenia znajduje się żywopłot, zaś na samej działce obecne są nasadzenia roślin oraz polbruk.

(dowód: oględziny z fotografiami k. 89, k. 91-94; zeznania świadka M. O. k. 81-82; przesłuchanie wnioskodawców k. 82-83; akt notarialny z dnia 16.02.1989r. (...) k. 7-9; wypis z rejestru gruntów k. 53)

W granicach istniejącego od 1978r. ogrodzenia, znajduje się część działki (...) o powierzchni 74 m ², objętej KW (...).

(dowód: pisemna opinia biegłego M. G. k. 102-106, dokumenty w aktach KW opisanych wyżej ksiąg wieczystych)

Sąd zważył co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego żądanie wnioskodawców zasługuje na uwzględnienie.

Przedstawiony stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt niniejszej sprawy, których wiarygodność nie była kwestionowana. Nadto Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji – M. G.. Opinia biegłego jest szczegółowa oraz należycie i przekonywująco uzasadniona, nie była przez wnioskodawcę i uczestniczkę kwestionowana, dlatego mogła stanowić podstawą poczynionych w sprawie poczynań. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka M. O. oraz wnioskodawców albowiem były one spójne, logiczne.

Zgodnie z art. 172 kc, posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

W ocenie Sądu nie może być kwestionowanym, że wnioskodawcy (a także ich poprzednicy prawni) byli posiadaczami części spornej działki w złej wierze. Ich posiadanie było sprzeczne z zapisami w księdze wieczystej, w której jako właściciel figuruje Gmina O. (zaś wcześniej Skarb Państwa). Analizując treść zeznań świadków i wnioskodawców niewątpliwe jest, że dom wybudowany został w 1976r. zaś sporna część działki została trwale ogrodzona przed 1978r. (w 1978r. ogrodzenie to już bowiem istniało). Z dowodów tych wynika również, że od tego czasu nie zmieniło się miejsce posadowienia ogrodzenia.

W świetle powyższych ustaleń nie budzi wątpliwości Sądu, iż od 01 stycznia 1978r. w granicach ogrodzenia wzniesionego przez poprzedników prawnych wnioskodawców znajduje się część działki (...) o powierzchni 74 m ² objętej KW (...).

Zachowanie takie uniemożliwiło korzystanie osobom trzecim z ogrodzonej części nieruchomości i zamanifestowało w sposób aż nadto wyraźny wolę posiadania jej dla siebie jak właściciel. Ponadto należy zauważyć, iż zgodnie z art. 339 kc domniemywa się, że ten kto rzeczą faktycznie włada jest posiadaczem samoistnym. Ciężar wykazania zatem, iż byli oni posiadaczami zależnymi spoczywał na uczestniczce. Gmina nie przedstawiła jednak dowodów na poparcie tej tezy. Nie budzi wątpliwości, iż posiadanie miało charakter ciągły. Również w tym przypadku na Gminie spoczywał obowiązek ewentualnego wykazania, że było inaczej, a to z uwagi na domniemanie z art. 340 kc.

Działka nr (...) stanowiła poprzednio własność Skarbu Państwa. Co się zatem tyczy trzydziestoletniego okresu posiadania wskazać należy, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz. U. Nr 32, poz. 159 z późno zm.) nieruchomość ta została wyłączone od możliwości zasiedzenia. Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny (Dz. U.Nr 55 poz. 321) uchyliła to wyłączenie, a w art. 10 stanowiła, iż jeżeli przed dniem wejścia w życie tej ustawy istniał stan który według przepisów dotychczasowych wyłączał możliwość zasiedzenia nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie, jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

Cytowana ustawa weszła w życie l października 1990 r., zatem zgodnie z art. 10 tej ustawy trzydziestoletni okres posiadania zaczął biec od tej daty, jednakże uległ on skróceniu o okres samoistnego posiadania między 1 stycznia 1978r., a 30 września 1990r. Tym samym wnioskodawcy nabyli przez zasiedzenie nieruchomość opisaną w punkcie I postanowienia z dniem 1 stycznia 2008r., a więc trzydziestoletniego posiadania w złej wierze, przy zaliczeniu okresu posiadania ich poprzedników prawnych (art. 172 w zw. z art. 176 § 1 k.c.).

Podlegającą zasiedzeniu część działki nr (...) wydzielono zgodnie z opinią biegłego, w oparciu o mapę z k. 106 akt sprawy, stanowiącą integralną część orzeczenia.

Sąd nie podzielił twierdzeń uczestniczki co do charakteru spornej części działki (...), która miała stanowić część drogi publicznej. Z wypisu z rejestru gruntów cała działka (...) opisana jest jako droga publiczna (k. 53). W świetle art. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, drogi gminne jako dobro publiczne nie podlegają zasiedzeniu.

Z drugiej jednak strony wskazuje się, iż o zakazie przewidzianym w art. 2a ustawy można mówić dopiero wówczas, gdy nieruchomość przeznaczona pod drogę publiczną w taką drogę przekształci się faktycznie i prawnie (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 7 stycznia 2010 r., I SA (...), niepubl.). Sklasyfikowanie danej nieruchomości w ewidencji gruntów jako "droga" i opatrzenie znakiem "dr" nie jest wystarczające, gdyż stwarza jedynie obalalne domniemanie, że nieruchomość stanowi drogę. Zainteresowani posiadacze mogą wykazywać, że w rzeczywistości nieruchomość ma inny charakter, np. chodzi o grunt stanowiący od wielu lat ogród. Nie było więc przeszkód prawnych do uwzględnienia żądania wnioskodawców i stwierdzenia, że nabyli oni przez zasiedzenie własność nieruchomości przeznaczonej na drogę publiczną (por. postanowienie SN z 15.02.2012 r., I CSK 293/11). W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy wskazał wprost, iż wyłączenie z obrotu cywilnoprawnego dróg publicznych przewidziane w art. 2a ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych dotyczy nieruchomości, które po zrealizowaniu procesu inwestycyjnego są budowlą przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym (art. 4 pkt 2 ustawy). To, że droga publiczna została uwzględniona w ewidencji gruntów, nie oznacza jeszcze, że faktycznie w tym miejscu powstała. Zatem działkę pod nią można zasiedzieć.

Jak wynika z opinii biegłego oraz dowód z oględzin nieruchomości i fotografii w ich czasie wykonanych na zajętej części działki nr (...) nie znajdują się żadne urządzenia infrastruktury drogowej, lecz jedynie płot, nasadzenia i cią pieszy z polbruku wykonane wnioskodawców (lub ich poprzedników), a nie służby drogowe. Także poza ogrodzeniem brak jest śladów urządzeń, o których mowa w art. 4 punkty 1 i 2 ustawy o drogach publicznych.

Tym samym podzielając pogląd SN zawarty w postanowieniu z 15 lutego 2012 r. uznać trzeba, że zajęta przez wnioskodawców część działki nr (...) nie stanowi res extra commercium.

W punkcie II, kierując się zasadą opisaną w art. 520 §1 kpc oddalono wzajemne wnioski o zasądzenie kosztów postępowania.

O tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa wydatkach orzeczono po myśli art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 520 § 1 kpc (pkt III). Wydatki te w kwocie 4.390,61 zł stanowiło wynagrodzenie biegłego w części ponad zaliczkę uiszczoną przez wnioskodawców (k. 87) domagających się przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Kwotę tę należało ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawców stosownie do udziałów w jakich nabyli własność nieruchomości, tj. w kwotach 1405 zł odpowiadającej udziałowi 32/100) oraz (...),61 (68/100 udziału)

/-/ SSR Piotr Żywicki