Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Olsztynie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2017 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie, I Wydział Cywilny,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Tomasz Bulkowski

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Karolina Mazan - Berent

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2017 r., w O., na rozprawie,

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko G. G.

o zapłatę

I  oddala powództwo;

II  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę (...) (jeden tysiąc sto siedem 00/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu – kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu przez adwokata M. G..

SSR Tomasz Bulkowski

Sygn. akt I C 2403/17

UZASADNIENIE

(...) S.A. z siedzibą we W. w pozwie złożonym6 marca 2017 roku przeciwko pozwanej G. G. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej 1683,39 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 marca 2017 roku, do dnia zapłaty. Powód podał, że zawarł z pozwaną umowę sprzedaży energii elektrycznej, która uległa rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie pozwanego przed upływem okresu wskazanego w umowie. Z tego tytułu powód naliczył opłatę dochodzoną w pozwie wraz z kwotą 161,79 zł skapitalizowanych odsetek.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pełnomocnik pozwanej wyznaczony z urzędu zarzucił, że mogła ona podpisać umowę będąc w stanie wyłączającym świadomie albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli z uwagi na podeszły wiek i stan zdrowia. Dodatkowo zarzucono, że pozwana udzielając pełnomocnictwa do wypowiedzenia umowy z powodem (...) działała pod wpływem błędu. Wskazana spółka została ukarana przez UOKiK za wprowadzanie kontrahentów w błąd co do swojej tożsamości, sugerowanie, że dokumenty przedkładane do podpisu stanowią aneks do umowy z dotychczasowym sprzedawcą energii bądź wymóg ich podpisania wynika z przepisów. Uwzględniając powyższe, według pełnomocnika pozwanej podstawą oddalenia powództwa powinien być ewentualnie art.5kc.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana w dniu 19 maja 2015 roku zawarła z powodem umowę sprzedaży energii elektrycznej. Umowa została zawarta zgodnie z ofertą (...) na okres 48 miesięcy począwszy od rozpoczęcia sprzedaży energii elektrycznej na rzecz klienta. Cena energii elektrycznej w poszczególnych latach została ustalona w umowie. Ponadto pozwana zobowiązana była do zapłaty opłaty za gwarancję stałej ceny w wysokości 9,99 zł miesięcznie brutto. Okres wypowiedzenia umowy wynosił 1 miesiąc.

(umowa k.16-19)

W dniu 28 sierpnia 2015 roku powód otrzymał złożone w imieniu pozwanej przez (...) Sp. z o.o. wypowiedzenie umowy zawartej dnia 19 maja 2015 roku z dniem 30.09.2015r. Powód w związku z otrzymaniem wypowiedzenia wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 1610 zł odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy przed terminem na jaki została zawarta.

(pismo k.30)

Dokumenty przedłożone pozwanej przez przedstawiciela powoda w trakcie podpisywania umowy zajmowały co najmniej 4 strony formatu A4, przy czym sporządzone były małą czcionką. Pozwana choruje na jaskrę i ma problemy z odczytaniem liter. W umowie podpisanej przez pozwaną był zapis, że integralną część umowy stanowi załącznik nr 3 – Ogólne Warunki Umowy. W umowie podpisanej przez pozwaną nie było zapisów, że w razie rozwiązania umowy przed upływem terminu będzie ona zobowiązana do zapłaty opłaty.

(umowa i załączniki k.16-19)

Ustalony stan faktyczny wynikał z dokumentów przedłożonych przez powoda. Nie budziło wątpliwości, że pozwana zawarła z powodem umowę sprzedaży energii elektrycznej na okres 4 lat oraz, że rozwiązała ją przed upływem terminu. Opłata, której powód dochodził w pozwie nie wynikała jednak bezpośrednio z postanowień umowy, lecz według powoda zapisana została w ogólnych warunkach umowy. Pełnomocnik powoda dopiero na wyraźne zobowiązanie sądu do złożenia dodatkowych wniosków dowodowych, pod rygorem nie zastosowania domniemania wynikającego z art.339§2kpc w razie zaistnienia podstaw do wydania wyroku zaocznego (k.25) przedłożył poświadczony za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika dokument zatytułowany jako załącznik nr 3 Ogólne Warunki Umowy (dalej też OWU). Analiza treści tego dokumentu nie pozwala jednak ustalić do jakich umów mają zastosowanie w/w ogólne warunki. Pod dokumentem tym brak jest podpisów pozwanej, co pozwalałoby stwierdzić, że przy zawieraniu zostały jej przedstawione właśnie w/w OWU. Treść przedłożonych OWU nie pozwala stwierdzić z jakiej daty pochodzą, przez kogo zostały przyjęte, nie wynika z nich nawet, że dotyczą umów zawieranych przez powoda z konsumentami, a takim była pozwana. Zgodnie z art.384§1kc ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Powód nie przedłożył dowodów pozwalających ustalić, że OWU, które przedstawił w sprawie zostały doręczone pozwanej przed zawarciem umowy. Sąd pragnie przy tym wskazać, że na stronie powoda (...) znajdują się OWU obowiązujące od 29.10.2015r., natomiast w zakładce archiwum ( (...) znajduje się plik o nazwie EE‑Ogólne Warunki Umowy (OWU) obowiązujące do 28.10.2015r.( (...) którego treść znacznie odbiega od OWU przedłożonych przez powoda. OWU takiej treści jak przedłożone do akt nie zostały zamieszczone na stronie internetowej powoda. Uwzględniając zatem powyższe na podstawie zaoferowanych przez powoda dowodów nie można było ustalić, że pozwana zobowiązała się zapłacić opłatę za rozwiązanie umowy przed terminem. Sąd w tej sytuacji oddalił wnioski dowodowe strony pozwanej, które miały wykazać, że pozwana zawierając umowę z (...) Sp. z o.o. i udzielając temu podmiotowi pełnomocnictwa do rozwiązania umowy łączącej ją z powodem działała pod wpływem błędu czy też w stanie wyłączającym świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli. Przeprowadzenie tych dowodów spowodowałoby li tylko znaczne przedłużenie postępowania. Wynik opinii biegłych i inne ustalenia poczynione w oparciu o dowody zawnioskowane przez pozwaną nie wpłynęłyby na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód dochodził opłaty za rozwiązanie przez pozwaną przed terminem umowy sprzedaży energii. Podstawę dochodzonej opłaty stanowiły postanowienia ogólnych warunków umowy. Powód powinien zatem udowodnić, że doręczył pozwanej ogólne warunki umowy, na podstawie których dochodził roszczenia. Okoliczności tej powód nie wykazał, a na nim stosownie do art.6kc spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie.

Sąd pragnie też podkreślić, że gdyby nawet powód udowodnił, że ogólne warunki umowy, które dołączył do akt są tymi samymi, które przedstawił pozwanej przed zawarciem umowy, to roszczenie nadal podlegałoby oddaleniu.

Opłata zastrzeżona przez powoda w OWU ma charakter kary umownej. Zgodnie z art.483§1kc można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W przedmiotowej sprawie kara umowna została zastrzeżona na wypadek wypowiedzenia przez klienta umowy przed terminem albo rozwiązania umowy usług dystrybucji przez klienta lub (...) z winy klienta po rozpoczęciu sprzedaży.

Przedmiotem zobowiązania pozwanej była zapłata za zakupioną energię elektryczną. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się bowiem przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Kara umowna została zatem zastrzeżona za to, że pozwana nie wykonywała przez czas oznaczony w umowie obowiązku zakupu i zapłaty za energię elektryczną. Zobowiązanie to miało więc charakter pieniężny. Zastrzeganie kary umownej w zakresie zobowiązań pieniężnych jest zaś niedopuszczalne, pozostaje bowiem w wyraźnej sprzeczności z art. 483 § 1 KC, zatem tego rodzaju postanowienie umowne jest z mocy art. 58 § 1 KC bezwzględnie nieważne (por. m.in. wyrok z dnia 7 listopada 2003 r., I CK 221/02, uzasadnienie uchwały siedmiu sędziów SN z dnia 6 listopada 2003 r., III CZP 61/03, OSNC 2004, nr 5, poz. 69). Powód na podstawie w/w postanowień OWU nie mógłby dochodzić zapłaty naliczonych opłat.

Gdyby uznać nawet, iż zastrzeżenie kary umownej na gruncie art.483§1kc było dopuszczalne, to postanowienia umowy należałoby ocenić na gruncie przepisów o tzw. klauzulach niedozwolonych. Zgodnie z art. 385 ¹§1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Art. 385 ¹ § 4 k.c. stanowi, że ciężar dowodu, iż postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie (na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu, w szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta), spoczywa na tym, kto się na to powołuje. W realiach przedmiotowej sprawy nie budziło wątpliwości, że postanowienia dotyczące opłat za rozwiązanie umowy przed terminem nie zostały indywidualnie uzgodnione z pozwaną, albowiem wynikać miały z OWU.

Art.385 ³kc zawiera przykładowy katalog klauzul niedozwolonych. Między innymi niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub wykonania umowy, jak też te, które nakładają na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązek zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego. Postanowienia OWU przedstawione przez powoda nie zawierają żadnych zapisów dotyczących ponoszenia przez powoda jakiejkolwiek kary w razie rezygnacji z wykonania umowy. Konsument może tylko dochodzić odszkodowania na ogólnych zasadach. Tymczasem w razie rezygnacji przez konsumenta z wykonania umowy miałby być on zobowiązany do zapłaty opłaty. Zdaniem sądu opłata ta jest rażąco wygórowana. Średnie zużycie energii elektrycznej w jednoosobowej rodzinie wg wyliczeń GUS wynosi od 800 do 1600 kWh (dane (...) Uwzględniając zatem maksymalne zużycie i cenę brutto energii wskazaną w umowie w taryfie dziennej wynoszącą w 2015 r. 0,368 zł za 1kWh (k.17, przy czym w porze nocnej stawka spadała do 0,245 zł) roczna opłata za zużytą energię wynosiłaby 588,80 zł, czyli 49 zł miesięcznie. Przy zużyciu deklarowanym w umowie (k.17) na poziomie 2310 kWh roczna opłata wzrastałaby do 708 zł (59 zł miesięcznie) przy założeniu, że połowa energii zużywana jest w taryfie dziennej i połowa w nocnej. Pozwana tymczasem za zerwanie umowy przed terminem miałaby płacić opłatę w wysokości znacznie przekraczającej połowę potencjalnej ceny otrzymywanej przez sprzedawcę, uwzględniającej już zysk. Powód zatem w razie zerwania umowy otrzymywałby opłatę znacznie przekraczającą zysk jaki mógłby osiągnąć przy założeniu trwania umowy przez czas w niej określony. W ocenie sądu takie postanowienia umowy w sposób zdecydowanie sprzeczny z dobrymi obyczajami kształtowały prawa i obowiązki stron, zdecydowanie naruszając interesy konsumenta – pozwanej.

Postanowienia umowy na które powołuje się powód, wynikające z OWU, gdyby nawet zostały przedstawione pozwanej, nie wiązałyby jej zgodnie z art.385 ¹§1kc i powództwo także zostałoby oddalone.

Powód przegrał proces, wobec czego na podstawie art.98§1kpc sąd zasądził od niego na rzecz pozwanej koszty procesu, na które składało się wynagrodzenie pełnomocnika – adwokata wyznaczonego pozwanej z urzędu, powiększone o podatek VAT.

Sąd pragnie wskazać na niezasadność argumentów podniesionych we wniosku powoda złożonym po wydaniu wyroku. W niniejszej sprawie pełn. powoda nie stawił się na żaden z wyznaczonych terminów rozpraw i sam pozbawił się możliwości podjęcia obrony. Na rozprawie 5 października 2017 roku wyznaczono pozwanej pełnomocnika z urzędu i zakreślono mu termin na złożenie odpowiedzi na pozew, która została złożona wraz ze stosownym oświadczeniem o nadaniu pisma na adres pełnomocnika powoda. Ustawodawca tak ukształtował sposób doręczeń pomiędzy pełnomocnikami, że sąd nie jest w stanie ustalić czy i kiedy pełnomocnik odebrał odpis pisma skierowanego przez pełnomocnika procesowego drugiej strony. Sąd po to jednak wyznacza rozprawę, aby w jej toku strony mogły przedstawiać swoje wnioski, twierdzenia i dowody na ich poparcie. P.. powoda był zawiadomiony o każdej rozprawie, lecz nie brał w niej udziału pozbawiając się możliwości przedstawienia swoich twierdzeń i dowodów na ich poparcie.